برات

اسناد تجارتی معمولا به منظور ایفای تعهدی که قبل از صدور یا ظهرنویسی سند تشکیل شده است صادر یا ظهرنویسی می شوند. بعنوان مثال مشتری برای انجام تعهد خود بابت پرداخت ثمن که ریشه در عقد بیع دارد چک ، سفته یا برات در وجه بایع صادر می کند.

در این مقاله به توضیحاتی درمورد برات میپردازیم:

برات یک سند تجارتی است که بر اساس آن شخصی از شخص دیگر می خواهد که مبلغی را در وجه یا در حواله کرد یک شخص معین یا شخص ثالث در زمان مشخص بپردازد.

به عبارت دیگر برات نوشته ای است که از طرف طلبکار برای بدهکار صادر می شود و شخص بدهکار در صورت تایید آن متعهد می شود که وجه برات را در وقت معینی به طلبکار یا شخص معین پرداخت کند.

به شخصی که برات را صادر میکند برات کش یا محیل میگوییم. شخصی که باید مبلغ برات را پرداخت کند براتگیر یا محال علیه و به شخصی که وجه برات را دریافت میکند دارنده ی برات یا محال علیه میگوییم.

برات علاوه بر امضا یا مهر برات دهنده باید دارای هشت شرط دیگر باشد:

۱.  قید کلمه ی برات در روی ورقه

۲. تاریخ تحریر ( روز ، ماه ، سال )

۳. اسم شخصی که باید برات را تادیه کند

۴. تعیین مبلغ برات

۵. تاریخ تادیه وجه برات

۶. مکان تادیه وجه برات اعم ازینکه محل اقامت محال علیه باشد یا محل دیگر

۷. اسم شخصی که برات در وجه یا حواله کرد او پرداخت می شود

۸. تصریح به اینکه برات نسخه ی اول یا دوم یا سوم یا چهارم و یا الخ است

( الخ به معنای الی آخر است )

محل صدور برات از مندرجات الزامی آن قلمداد نشده

برات باید در وجه یا به حواله کرد شخص معین صادر گردد و صدور آن در وجه حامل امکان پذیر نیست. برات صادر شده در وجه حامل مشمول مقررات حاکم بر بروات تجارتی نیست.

تاریخ تحریر و مبلغ برات با تمام حروف نوشته می شود. اگر مبلغ بیش از یک دفعه به تمام حروف نوشته شده و بین آن ها اختلاف باشد مبلغ کمتر مناط اعتبار است. اگر مبلغ با رقم و حروف نوشته شده باشد و بین آن ها اختلاف باشد ، مبلغ با حروف معتبر است.

قبول برات یک عمل حقوقی لازم است و قبول کننده حق نکول ندارد. برات باید به محض ارائه یا در ظرف ۲۴ ساعت از تاریخ ارائه قبول یا نکول شود.

اگر قبولی برات مشروط به شرط نوشته شده باشد ، برات نکول شده محسوب می شود ولی قبول کننده ی به شرط در حدود شرطی که نوشته مسئول پرداخت وجه برات است. مثلا اگر براتگیر پرداخت وجه برات را منوط به صعود تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی ۲۰۱۴ نماید ، این قبول ، قبول حکمی است.

اگر موعد پرداخت برات با تعطیل رسمی تصادف کرد باید روز بعد از  تعطیل تادیه شود. ( این قاعده در مورد سایر اوراق تجارتی نیز رعایت خواهد شد. )

برات دهنده ، کسی که برات را قبول کرده و ظهرنویس ها در مقابل دارنده برات مسئولیت تضامنی دارند یعنی در صورت عدم تادیه و اعتراض ، دارنده ی برات می تواند به هر کدام از آن ها که بخواهد منفردا یا به چند نفر یا به تمام آنها مجتمعا رجوع نماید.

در اسناد تجارتی ، ضامنی که مورد مراجعه دارنده سند قرار گرفته است می تواند از دارنده ی سند بخواهد که بدوا به مدیون اصلی رجوع کند و در صورت عدم وصول به او رجوع کند.

ضامن ظهرنویس برات در مقابل دارنده ی برات و امضا کنندگان بعد از خود مسئولیت دارد.

در صورتی که دارنده ی برات بدون ارائه ی سند در سر رسید ، تقاضای پرداخت وجه برات را بنماید و براتگیر از تادیه خودداری کند ، برای مطالبه ی مبلغ برات نمی تواند به هیچ کدام از امضا کنندگان مراجعه کند.